"Waar doe ik het voor, wat is mijn doel"

Gedurende het jaar lichten we een aantal mensen uit waarbij je over hun ervaringen leest en hun liefde voor het vakgebied ziet. Hierbij een terugblik van mentor Arie den Dulk.

De enige constante factor in het leven is ‘Verandering’

"Mijn eerste kennismaking met de toen nog jonge en inmiddels 35-jarige PHOV was in 1993 met de opleiding Hogere Veiligheidskunde. Eind 1992 had ik net mijn opleiding Arbeid en Organisatie van het Nederlands Instituut voor Arbeidsomstandigheden (NIA) afgesloten. Beide opleidingen volgde ik in het kader van de invoering van de Arbeidsomstandighedenwet binnen de werkorganisatie van de gemeente Alkmaar.

Van oorsprong ben ik civiel technicus (HTS 1964). Na mijn studie vervulde ik mijn dienstplicht bij de Koninklijke Landmacht Genietroepen. In 1966 startte ik mijn werk als civiel technicus in diverse gemeentelijke organisaties. In aanvang lag mijn werkgebied in het voorbereiden en uitvoeren van civiel­ tech­nische werken in uitbreidingsplannen alsook in het beheer & onderhoud ervan. Vanuit die functie kreeg ik in Alkmaar de kans om als coördinator, organisator en planner aan de stadsvernieuwing van de Alkmaarse binnenstad te werken. Na realisering daarvan en in samenloop met de krimp in de uitbreiding van de stad nam ik deel aan de reorganisatie “Van Groei naar Beheer” van de gemeentelijke technische dienst van Alkmaar. In de afloop daarvan kreeg ik eind jaren 80 de vraag om een arbeidsomstandighedenbeleid binnen de gemeentelijke diensten van Alkmaar op te zetten, in- en uit te voeren en te borgen in alle delen van gemeentelijke organisatie. Achtereenvolgend volgde ik de opleidingen Arbeidsinhoud en Organisatie van arbeid (A&O) bij het NIA 1991-1992 en de Hogere veiligheidskunde (HVK) bij de Stichting Post Hoger Onderwijs Veiligheidskunde (SPHOV) 1993-1994 en zoals gezegd werd dat mijn eerste kennismaking met PHOV. Hogere veiligheidskunde werd toen nog door PHOV in een avondopleiding op verschillende locaties in Nederland verzorgd en sprak men grappend over het rondreizend circus. Mijn opleiding volgde ik in Diemen. Alle lesstof werd toen nog aangeleverd op papier in formaat A4 en kon opgeslagen worden in ordners tenminste als de perforatie in de A4’tjes was aangebracht, het ontbreken van die gaatjes deed altijd veel stof opwaaien.

De HVK-opleiding heeft mij, met op de achtergrond mijn kennis en ervaring op civieltechnisch -, organisatorisch en A&O gebied, sterk geholpen om in de loop der jaren met het commitment en de facilitering van de leiding en de medewerking van de werknemers het arbobeleid over de gehele gemeentelijke organisatie te spreiden, regelmatig aan te passen aan nieuwe wet- en regelgeving en te borgen. Uiteraard ging dat niet zonder slag of stoot en zeker niet in mijn eentje. Beleid opstellen en realiseren en zeker op basis van nieuwe wetgeving zoals de Arbowet dat doe je samen en daarbij heb je iedereen nodig, zowel intern als extern (o.a. NIA/TNO en Arbo-Unie). De HVK opleiding is daarbij voor mij een enorme steun geweest. De theoretische kennis en de praktijkopdrachten, die ik geheel binnen de gemeentelijke organisatie kon uitvoeren, werden de handvatten waarmee Arbo in Alkmaar op de kaart kon worden gezet.

Gedurende mijn werkzaam leven kwam ik steeds meer tot het besef dat ik ben wie ik ben: iemand die ervan houdt om te verbinden door kennis en ervaring te delen. Zo begeleidde ik bij de gemeente Alkmaar studenten van de HTS in Alkmaar tijdens hun opleiding en afstuderen. Toen medio jaren-90 de PHOV mij vroeg voor de functie van scriptiebegeleider en vervolgens ook als cursusleider, kreeg ik zo de kans mijn veiligheidskundige kennis op peil te houden en me ook op het vlak van coachen verder te ontwikkelen. Naast mijn kennis en ervaringen in de vele diverse vakgebieden waarin ik heb mogen werken probeer ik mensen dan ook te ondersteunen in het geloof in eigen kunnen en de kracht van delen, van vertrouwen, authenticiteit en samenwerken. Ik ben elke keer weer blij en dankbaar als ik zie dat het lukt en de geslaagde cursisten trots zwaaiend met het bewijs daarvan bij Aristo op de trap staan.

Op dit moment ben ik nog met veel enthousiasme en plezier actief als scriptiebegeleider en examinator bij de nu al weer 35-jarge PHOV.

Want waar draait het om? Het draait in mijn ogen om waken over het grootste kapitaal van een onderneming ‘het menselijk kapitaal’. Daarbij is een van de pijlers in een onderneming, bedrijf of instelling hoe zinvol het werk van de werknemers is ingericht zodat het resultaat daarvan niet alleen bijdraagt aan de veiligheid, gezondheid en groeimogelijkheden van haar werknemers, maar evenzo aan de continuïteit van de organisatie zelf en de samenleving als geheel.

In een snel veranderende samenleving is dit een grote uitdaging voor de Arbo-professionals.

Op dit moment spelen er essentiële veranderingen in onze samenleving én onze manier van werken die vragen om Arbo-professionals die organisatiedynamiek kunnen doorgronden en benutten. Vakmensen die zien wat er speelt in een organisatie en kunnen omgaan met mensen, omstandigheden en beschikbare middelen. Maar die ook het raamwerk voor arbeidsomstandigheden voor de toekomst kunnen schetsen en bouwen. Zo zijn er verschillende ontwikkelingen op het gebied van arbeidsomstandigheden die de veiligheid, gezondheid en het welzijn van werkenden beïnvloeden. Enkele belangrijke trends zijn (bron: Arboportaal):

1. Flexibilisering en individualisering: Steeds meer mensen hebben geen traditionele baan met vaste werktijden, een vast contract en/of een vaste locatie. Dit kan leiden tot een vervaging van de grenzen tussen werk en privé.
2. Technologische vooruitgang: Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie veranderen de manier waarop we werken. Dit kan zowel positieve als negatieve effecten hebben op de arbeidsomstandigheden.
3. Vergrijzing van de beroepsbevolking: Een oudere beroepsbevolking brengt specifieke gezondheids- en veiligheidsrisico's met zich mee.
4. Globalisering: De wereldwijde economie en de toename van internationale handel hebben invloed op de arbeidsomstandigheden, bijvoorbeeld door de introductie van nieuwe (gevaarlijke) stoffen.
5. Klimaatverandering: Veranderingen in het klimaat kunnen directe en indirecte gevolgen hebben voor de gezondheid en veiligheid van werkenden.
6. Psychosociale arbeidsbelasting (PSA): Werkstress, discriminatie, (seksuele) intimidatie, agressie en geweld zijn belangrijke aandachtspunten binnen het arbobeleid.

Zo zal PHOV zich om blijvend Arbo-professionals op te leiden die voldoen aan de eisen van de deze tijd met haar lesprogramma moeten anticiperen op deze vraagstukken.

PHOV levert met haar brede opleidingsaanbod te weten Hogere- en Middelbare Veiligheidskunde (HVK/MVK), Hogere- en Middelbare Arbeidshygiëne (AH/MAH), Arbeids-& Organisatiekunde (A&O), Procesveiligheid en in-housetrainingen (maatwerk) hiervoor de mogelijkheden door het met een juiste mix aanbieden van kennis (theorie) en van kunde (praktijkopdrachten), gegeven door deskundige vakdocenten om essentiële veranderingen in de arbeidsomstandigheden in praktijk te brengen.

Zo biedt verandering nieuwe kansen en mogelijkheden.

Arie de Dulk