Het zal je kind maar wezen!

Scholen bereiden de jeugd voor op een toekomst in de maatschappij. Wij kregen nog vakken als kosmografie. Interessant, dat wel, maar je had er niets aan. Vergeleken met vroeger heeft de jeugd een lespakket met meer maatschappelijk georiënteerde vakken. Ik zou dan ook verwachten dat scholen ook tijd steken in zaken waar leerlingen hun leven lang voordeel bij kunnen hebben, zoals hun eigen veiligheid en gezondheid. 

Beeldschermplek

Een voorbeeld: het juist instellen en gebruiken van de beeldschermwerkplek. Op veel scholen moeten leerlingen steeds meer opdrachten maken op de computer, de laptop of de tablet. Hiervoor zijn vaak rijen pc-werkplekken ingericht. Opvallend is dat deze zelden aan de ergonomische eisen voldoen. Vaak is er een diep werkblad op vaste hoogte voor het raam gemonteerd en daar staan dan de schermen op. De leerlingen zitten op houten, meestal niet instelbare stoeltjes, veelal zonder leuningen (want die zijn niet leerling-proof), kijkend naar een door fel buitenlicht omgeven scherm. Overigens is de werkplek van de docent meestal niet veel beter. Deze zit voor de klas, schuin achter een computer of laptop, zodat hij tegelijkertijd de klas en het digibord in de gaten kan houden. Wanneer ik bij de docenten het pc-werk van de leerlingen ter sprake breng, is steevast de reactie dat het toch maar voor een uurtje is. De docenten vergeten dat de leerlingen na dat lesuur doorschuiven naar een volgende klas en dan in eenzelfde situatie terechtkomen. Met het pc-werk in de pauzes en de vrije tijd erbij kan dat oplopen tot vele beeldschermuurtjes per dag. Dit nog los van de tijd aan de pc in pauzes en thuis als ze aan het ‘gamen’ zijn. In hun verdere carrière zullen zij ook veel digitaal moeten werken, dus waarom hen nu al niet leren hoe zij optimaal aan beeldschermwerk kunnen doen?

Praktijkvakken

Breder geldt dit ook voor de praktijkvakken: metaalbewerking, houtbewerking, verzorging, koken, groenvoorziening, enzovoort. Vaak zijn de voorzieningen in die lokalen redelijk op orde (in sommige industriële omgevingen is het wel eens minder), maar krijgen de leerlingen weinig kennis over veiligheid mee. Vervolgens lopen zij stage in bedrijven (en later werken zij daar) en kunnen dan niet zelf gevaren goed onderkennen en daarop acteren. De school zou vooraf op de stageplekken in de bedrijven moeten verifiëren of deze veilig zijn, maar dat is toch meer theorie dan praktijk. Scholen willen daarin geen drempels voor hun stagebedrijven opwerpen. Bij het bevragen van leerlingen (met name in dat praktijkonderwijs) over gevaren in hun toekomstige werk, blijkt dat zij er nauwelijks notie van hebben. Zo krijgen degenen die later in de groenvoorziening gaan werken, weinig kennis mee over fysieke belasting, juiste ergonomische werkwijzen, geluid en trillingen, tekenbeten, en wat dies meer zij. 

Scheikunde

Bij het scheikunde-onderwijs (of binas: biologie, natuurkunde en scheikunde) is er vanuit de scholen veel meer het gevoel dat zij de leerlingen niet zomaar met allerlei stoffen kunnen laten werken. Bepaalde experimenten worden dan ook alleen door de docent of TOA (de vroegere amanuensis) uitgevoerd. De vraag is wel of die leerlingen over de veiligheidsaspecten van deze stoffen voldoende meekrijgen als de docent dat werk dicht bij zichzelf houdt en de leerlingen daarmee in de luwte. Overigens laat de invulling van de juiste etikettering, de beschikbaarheid over actuele veiligheidsinformatie en het apart opslaan van bepaalde categorieën stoffen nog wel wat te wensen over. 

Labjassen

Dit geldt vaak ook voor laboratoriumjassen, die alle leerlingen tijdens de experimenten dragen. Dat is goed. Bij verschillende proeven werken ze met bunsenbranders, dus met open vuur. De scholen gaan er helaas klakkeloos van uit dat deze laboratoriumjassen uit 100% katoen bestaan of geïmpregneerd zijn met een brandvertragend middel. Vaak is geen van beide het geval en bestaan de jassen voor 65% uit polyester en 35% uit katoen. Bij brand geeft dat materiaal vreselijke smeltwonden op de huid. Zoals gesteld: het zal je kind maar wezen! Scholen zijn, kortom, net gewone bedrijven: er valt altijd wat te verbeteren.