Booster voor de RI&E?

De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) wordt door velen verguisd en gezien als een bureaucratische verplichting met geen of weinig meerwaarde.
Dit komt door verschillende oorzaken. Twee daarvan zijn opstellers van de RI&E en de gehanteerde ‘instrumenten’. 

Opstellers
De opstellers van de RI&E zijn vaak geneigd alleen maar naar de knelpunten te kijken en deze als sombere boodschap bij het management te leggen. Dit vindt dan weinig draagvlak bij de managers. 

Zelden staan in RI&E-rapportages beschreven hoe bepaalde bedrijfsprocessen efficiënter kunnen, hoe bespaard kan worden op verzekeringspremies door risico’s te verlagen, hoe door bepaalde arbeidsbelastende factoren aan te pakken de productiviteit en de creativiteit vergroot kan worden, enz. Ook ontbreekt vaak een goede analyse van het arbeidsgerelateerde ziekteverzuim met concrete voorstellen om die aan te pakken.

Niets van dit alles: het is één en al ellende die de opstellers als onheilsprofeten brengen.

Instrumenten
Ook de instrumenten kunnen er wat van. Voorafgaande aan het uitvoeren van een RI&E wordt door vele groepen soms zeer veel tijd gestoken in het ontwikkelen van zo’n instrument. Als gekapitaliseerd zou gaan worden hoeveel geld dat gekost heeft, zou je schrikken Was die tijd maar gestoken in verbetertrajecten.

De goede niet te na gesproken, zitten er draken van ‘instrumenten’ bij: soms moeten vele honderden vragen doorgeploegd worden met als resultaat een vrijwel ontoegankelijke rapportage en een droge opsomming van euvels. Bovendien zijn het vaak generieke modellen, eenheidsworsten die niet de echte situatie in het bedrijf beschrijft. De echte bedrijfsrisico’s worden soms gemist. De RI&E is gedegradeerd tot het invullen van een universeel vinkenlijstje.

Resultaat
Deze zaken maken dat het eindproduct (de RI&E-rapportage) slechts een matige of lage kwaliteit heeft. Veel bedrijven blijken zelfs niet eens een RI&E te hebben. Begrijpelijk: als in ondernemingsland de meerwaarde van de RI&E niet wordt onderkend, staan de bedrijven immers niet te trappelen. 

Twee acties:
Acties die in de nabije toekomst liggen:

• De arboprofessionals zouden de RI&E beter moeten ‘verkopen’. Veel meer de meerwaarde voor het bedrijf moeten aantonen en minder die RI&E’s moeten brengen als een wettelijke verplichting. Bedrijven moeten ‘blij worden’ van een RI&E. De opsteller zou met de RI&E meer ‘de blije boodschap’ moeten verkondigen dan alleen een lijst van kommer en kwel. De RI&E moet voor de bedrijfsvoering een grotere toegevoegde waarde krijgen.
• Vanuit de overheid (SZW) gaat strenger gehandhaafd worden op het hebben van een RI&E. Tevens worden hogere eisen aan de kwaliteit van de RI&E’s gesteld en daarmee ook aan het toetsen van de RI&E. De gecertificeerde arbokerndeskundigen zullen daarin ook een rol krijgen. 

Als we beide zaken goed aanpakken, kan een flinke kwaliteitsslag worden gemaakt in het niveau van de RI&E’s. Laten deze boosterinjectie gretig aanpakken.

april 2022