Kun je het nog wel goed doen?

De mogelijkheid van 100% veilig door hogere boetes?! 

Recent werd ik betrokken bij een op arbogebied zeer vooruitstrevend bedrijf dat om een kleinigheid een boete van ruim 30.000 euro had gekregen. Wat was er aan de hand? 

Net als mensen zijn veel bedrijven uit zichzelf niet altijd alleen maar tot het goede geneigd. Zij zitten nog in de reactieve fase van de veiligheidscultuurladder. Een aantal van hen hebben vast gecalculeerd dat met slechts een kleine 200 arbeidsinspecteurs op ruim 600.000 bedrijven de pakkans heel klein is: dus niets doen kan lonend zijn. Zeker in de tijd dat de boetes qua hoogte niet veel voorstelden.

Inmiddels is de situatie qua hoogtes van de boetes sterk veranderd. De boetes zijn sterk opgetrokken. Merkbaar is dat bedrijven die vroeger calculeerden dat het voordelig was niets te doen, nu onder druk van de (dreiging met) hoge boetes in beweging komen. Goed dat die druk nu flink is opgevoerd, vooral voor de onwilligen. 

Maar nu de praktijk: bedrijven die er wel al alles aan doen om de werkomstandigheden goed te hebben, worden ook met die hoge boetes geconfronteerd. Immers je kan alles doen, maar 100% veiligheid is niet haalbaar. Zeker in de meer technische productiebedrijven zijn bepaalde processen zo omvangrijk en complex dat de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) mogelijk wel heel veel zaken wel beschrijft, maar er altijd zaken gemist worden, hoe goed de inspanningen ook geweest zijn. Maar ook een goede RI&E en eraan gekoppeld het consciëntieus uitvoeren van de, in het plan van aanpak, voorgestelde maatregelen garanderen geen 100 % veiligheid en nul ongevallen. 

Bij het betreffende bedrijf vond er helaas toch een ongeval plaats. Geconstateerd wordt dat net dat ene aspect niet of onvoldoende onderkend en beschreven is en pats: een giga-boete. Dat kan toch niet de bedoeling geweest zijn? Nu slaat het systeem door.

Wordt dan toch 100% veiligheid geëist? 

Het is goed de onwilligen te prikkelen met zwaardere boetes, maar nu wordt iedere onvolmaaktheid ook bij de wel goed willende bedrijven zwaar gestraft. Die buitenproportionele boetes bij bedrijven die aantoonbaar al alles in het werk stellen om de zaak goed voor elkaar te hebben, kunnen bovendien behoorlijk demotiverend werken voor die bedrijven. Eigenlijk kun je het dus niet goed doen en kan je altijd een boete krijgen. Als je goed zoekt vind je altijd wel ergens een beboetbaar feit. Moeten we dan toch naar 100% veiligheid en wie kan uitleggen wat dat betekent? 

Daarom het volgende pleidooi.

T.a.v. de handhaving een redelijker beleid voeren. Ook al heeft een bedrijf er alles aan gedaan om veilige en gezonde werkomstandigheden te realiseren en wordt nog steeds met verbeterkringen gewerkt ter verdere optimalisatie, gegeven is dat de kans op het krijgen van een ongeval nooit helemaal nul kan en zal zijn. Ondanks alle inspanningen kan door een ongelukkige samenloop van omstandigheden met een uiterst lage waarschijnlijkheid toch een ongeval plaatsvinden. Wanneer deze bedrijven dan zwaar worden beboet vanwege een overtreding van een kleine wettelijke bepaling, zijn we als maatschappij niet goed bezig. De goeden lijden dan wel erg onder de kwaden. Dus afrekenen op 100% veiligheid (en nul ongevallen en beroepsziekten) moeten we niet doen, wel afrekenen op 100% goedwillendheid en inspanningen. Kortom een pleidooi hier om voor hen soepeler te zijn.