Verbaast mij niet, verwondert mij

Hoe kan het dat er overal garantie op zit, van een koelkast tot een koffiemachine, behalve op de mensen die alles komen plaatsen? De grootste risico’s zijn vaak onzichtbaar: stof dat stiekem je longen binnensluipt, of geluid dat langzaam je gehoor sloopt. En toch hoor ik zo vaak: “We doen het al jaren zo.”

Gezondheid lijkt vanzelfsprekend, tot je het kwijt bent.

Mijn nieuwbouwwoning is net opgeleverd. Een feest voor mij, maar wat ik vooral zie, is haast. Deadlines die gehaald móéten worden. Monteurs die op driehoog balanceren op een ladder, keukens die in één dag worden geplaatst, werkdagen die eindeloos lijken en gehoorbescherming die vooral in de broekzak blijft zitten. Alles draait om snelheid en gemak, terwijl de gezondheidsrisico’s vakkundig worden genegeerd. Het zijn precies dit soort situaties waar wij als arboprofessionals in ons werk voortdurend tegenaan lopen.

Neem de keukenmonteur: van 08:00 tot 19:30 uur aan het werk (in z’n eentje!) om de keuken in één dag te plaatsen. Daarna nog het afval opruimen, tweeënhalf uur naar huis rijden en morgen gewoon weer vrolijk verder. Vijf dagen per week. Soms vraag ik me echt af wie de planning eigenlijk maakt en of die persoon ooit een dagje heeft meegelopen op de werkvloer. En dan nog verbaasd zijn over de fouten die zijn gemaakt en de slechte afwerking, die een servicemonteur daarna in meer dan een halve dag moet herstellen.

De vriendelijke man die mijn tuintegels kwam afleveren vroeg wat ik deed. Toen ik zei dat ik in de arbodienstverlening werk, keek hij op van zijn kraantje en zei lachend: “Dan moet ik eigenlijk mijn helm op, hè?”
Precies. Eigenlijk wel.

Alles werkt naar behoren, maar dan zie ik zo’n loszittend draadje aan een snoer (gelukkig nog net niet kapot). Of vloeren die in recordtempo worden gelegd met een lijm die zó sterk ruikt dat ik er na een uurtje al draaierig van word. Die mannen staan daar de hele dag in. Zonder afzuiging. Op hun knieën. Dag in, dag uit. Versleten knieën, versleten ruggen, het hoort er kennelijk allemaal “gewoon” bij.

En dan die standaardreactie zodra men hoort wat je voor werk doet:
“Normaal draag ik mijn gehoorbescherming hoor!”
Ja hoor. Natuurlijk. En als ze het al niet doen, dan hoor je vaak: “Ach, ik ben toch al doof.” Alsof het niet nóg erger kan.

Ik vraag mij soms oprecht af hoe vaak wij dit soort situaties nog tegenkomen en waarom het ons nog niet altijd lukt om écht gedragsverandering te bereiken. Tijd en geld lijken zwaarder te wegen dan gezondheid. Er wordt veelal wel gekeken naar directe veiligheid zoals ongelukken, vallen en snijden. En de langetermijnrisico’s dan? Die lijken te verdwijnen naar de achtergrond. Niemand die stilstaat bij de risico’s van de dampen die dagelijks worden ingeademd. Of bij het risico op tinnitus, versleten gewrichten of een rug die op je vijftigste al opgeeft. PBM’s zijn er vaak wel, alleen worden ze niet gedragen.

Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes: vakmensen die naast hun werk sporten, hun belastbaarheid verhogen en hun lichaam sterker maken. Dát zijn de mensen die begrijpen dat je niet alleen in gereedschap, maar ook in jezelf moet investeren.

Mensen die met hun handen werken zijn schaars. Wees er zuinig op. Zij bouwen ons land. Het minste wat wij kunnen doen, is blijven zorgen dat ze dat gezond kunnen blijven doen. 

Heleen Bakker Cursusleider Arbeidshygiëne PHOV Veiligheidskundige en gecertificeerd arbeidshygiënist bij diverse organisaties December 2025